Een hectische witte donderdag… (Tekst door Verpleegster Valerie)

Hieronder kunnen jullie een mooie tekst lezen uit de pen van Valerie Lemmens, de stagiaire-verpleegster. De gebeurtenissen zijn wel van een tijdje gelden, maar blijven een mooi voorbeeld van hoe de zaken er hier soms aan toe gaan.

Reeds jaren schrijft er zich in Akil Samdi, op witte donderdag, geschiedenis. Elk jaar opnieuw is er op die dag een urgente trip naar het hospitaal.... Dit jaar mocht ik delen in het avontuur…

Onze donderdag begon met nieuws over Tina, een meisje van 15 jaar dat ik reeds van bij het begin van mijn stage volg ivm haar brandwonden en epilepsie. Op een moment van afwezigheid van haar toezichtster had de lichtelijk mentaal gehandicapte Tina een kleine overdosis medicatie voor haar epilepsie ingenomen. Haar zusje kwam ons met enige schrik halen omdat Tina bijna 24 uur aan het slapen was. Bij het onderzoek bleek Tina toch te reageren. Een goede slaap zou voor haar verder de genezing zijn.

Onze terugweg werd onderbroken met het nieuws dat de bevalling van de hoogzwangere Gerda, voor haar tweede kindje, deze nacht van start was gegaan. Dat het niet zo vlot liep en of ik even een kijkje wou nemen. Even stond ik met verstomming. De vruchtvliezen waren niet vanzelf gebroken, waardoor er zich een blaas met vruchtwater had gevormd buiten de vagina. De ‘matronne’(vroedvrouw) was de ganse morgen en voormiddag wel aanwezig geweest, maar had er geen weet van de vliezen handmatig te breken. Ik beloofde meteen terug te komen maar wou al het materiaal, van scheermesje tot plastiek verzamelen. Sinds dat moment zijn we, Jeannine en ik, van de ene verbazing in de andere gevallen…

Na haar vruchtvliezen handmatig te hebben gebroken, kwamen de contracties van Gerda iets regelmatiger, maar haar ontsluiting nam niet toe. Volgens ‘de matronne’ verliep alles nog steeds goed. Vanaf de eerste contractie had ze Gerda laten meeduwen bij iedere contractie. Het gevolg hiervan was natuurlijk dat Gerda reeds ontzettend uitgeput was. Haar houding was immers ook niet de meest ideale. Zittend, met haar armen rond de persoon achter haar geslagen, probeerde ze zich zo sterk mogelijk te houden. Dit echter met weinig resultaat. Nog steeds vond ‘de matronne’ dat alles goed verliep en zag ze nog geen complicaties. Aan haar stelden we de uiterste limit van maximum 2 uur wachten voor. Als er dan nog geen sprake was van een geboorte zouden we tegen 15.00u naar het hospitaal rijden.

De ‘matronne’ wist ons, met haar doordachte theorie te vertellen dat de baby een jongetje was. Jongetjes liggen met hun rug links en meisjes met hun rug rechts. Meteen na deze “wetenschap” liet de oudere vrouw Gerda verder begaan, trok haar schoenen aan en ging eten. Wij bleven Gerda nauwlettend bijstaan en steunen. Inmiddels, na een grondige ontsmetting, onderzocht ik Gerda opnieuw maar er was nog steeds niet veel verloop in ontsluiting. De klok liep naar half drie en ondertussen was Gerda al 11 uur in arbeid.

Na de lunchpauze kwam ‘de matronne’ terug. Om aan alle hygiënische normen te voldoen nam ze het gebruikte kompresje met ontsmettingsmiddel, dat nu tussen het vruchtwater lag in het nog niet weggehaalde kommetje. Ze wou het gebruiken om de vaginale zone van Gerda te reinigen, spoelde haar handen in het vruchtwater en wou hierop Gerda vaginaal onderzoeken. Deze handelingen hebben we meteen afgeremd maar het duidelijk gebrek aan hygiëne tijdens de vorige uren zouden nadien enorme gevolgen hebben.

Om drie uur dienden we een beslissing te maken. De inbreng van ‘de matronne’ was minimaal, ondanks het feit dat zij de verantwoordelijkheid over Gerda had. Het initiatief om “te vertrekken” kwam vooral van ons... De familie en ‘de matronne’ sloten zich bij deze beslissing aan.

We reden naar het hospitaal van Fort Liberté, wat ongeveer één uur duurt met de terreinwagen over een slechte zandweg. Gerda voorin, de bezorgde echtgenoot, de matronne en ikzelf op de achterbank, Gerda’s moeder en nog een meisje in de laadbak tussen pak en zak, een afgesloten emmer met drinkbaar water en een andere emmer met wat doeken erin....In het begin van de rit werden de contracties steeds intenser, een bevalling in de auto was niet uitgesloten, iets wat jeannine al meerdere keren had meegemaakt. Een half uur voor onze aankomst was Gerda opmerkelijk rustig en waren haar contracties sterk verminderd.

Onze ontvangst in het hospitaal was zeer onwelkom. Blijkbaar was er een kleine afscheidsceremonie georganiseerd voor enkele Cubaanse oogartsen, die hun interventies hadden beeïndigd en terug naar Cuba vertrokken. De directrice van het hospitaal, feeestelijk opgekleed keek even de auto in en verwees meteen naar een ander hospitaal in een andere provincie, keizersnede was haar oordeel. Jeannine pikte dit echter niet een dialoog tussen haar en de directrice ging als volgt: - J.: tot nu toe heeft nog niemand deze vrouw professioneel onderzocht, niet in het dispensarium en nu gaat het hier ook niet... - D.: de generator werkt niet, we kunnen niet opereren... - J.: wie zegt dat er een operatie moet volgen? kan er dan echt geen onderzoek af? - D.: kan jij wachten zodat je verder kan rijden als het echt moet? - J.: die verantwoordelijkheid hebben we al uren terug genomen, ik breng haar verder als het echt moet.... - D.: breng haar naar de verloskamer, er is een verpleegster van dienst.... De jonge verpleegster deed haar werk goed, onderzocht Gerda en gaf nadien de raad om zo snel mogelijk naar het hospitaal van Cap Haïtien te gaan, dat op anderhalf uur rijden van Fort Liberté lag. Met kennis merkte ze op dat er mogelijk een tweeling op komst was maar dat er niet meer mocht getreuzeld worden.

De toestand van Gerda werd steeds crucialer. Haar schaamlippen waren ontzettend opgezwollen en geïnfecteerd, duidelijk het gevolg was van de benarde handhygiëne van ‘de matronne’. De contracties bleven nu ook steeds langer en langer uit.

Tegen een gemiddelde snelheid van 130 km/u en met een immense sterke geur in de auto, de lichaamsgeur van ‘de matronne’, reden we richting Cap Haïtien.

De aankomst van enkele blanken in het ziekenhuis blijft opmerkelijk en we werden op aandringen van Jeannine meteen verder geholpen. De gynaecoloog: hebben jullie een brief van Fort-Liberté bij? Jeannine: kennen ze daar niet, in het Noord-Oosten werkt niets... De gynaecoloog: ga hier maar een dossier betalen, we nemen de vrouw alvast mee voor onderzoek... Jeannine: mag mijn studente sociaal-verpleging het onderzoek bijwonen, ik zorg dat alles in orde komt.... De arts wist me te vertellen dat Gerda nog contracties had en dat ze haar meteen gingen voorbereiden op een keizersnede. Dat gebeurde professioneel, alleen vond de assistente geen steriele handschoenen meer... Jeannine: is het voor het onderzoek van onze patiente? assistente: ja... Jeannine loopt naar de auto en grijpt uit mijn consultatietas een pakje handschoenen... ondertussen stelt ze ook de familie gerust.

Na een half uurtje konden we Gerda mee begeleiden naar het operatiekwartier, het ene gebouw uit over een hobbelige kiezelweg naar een ander gebouw... Aan de echtgenoot legt Jeannine uit waar hij het best wacht en ze stopt hem nog 600 haitiaanse dollars(+/- 75 euro) in de hand... want dat was de laatste bekommernis van een uitgeputte Gerda: ” we hebben het geld niet....”

Gerust dat ze nu in de handen van een bekwame gynaecoloog was begonnen we onze terugreis in de donkere witte donderdagnacht. De volgende ochtend kregen we van de familie het leuke bericht dat Gerda was bevallen van een tweeling, en dat ze het alle drie prima stelden.